Το λυκοπένιο είναι ένα λιπόφιλο, ακόρεστο καροτενοειδές, που δίνει στις τροφές το κόκκινο χρώμα τους. Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, αντι-υπερτασικό, αντιαιμοπεταλιακό, αντικαρκινικό και αντιφλεγμονώδες και το βρίσκουμε σε κόκκινα φρούτα και λαχανικά όπως ντομάτες, καρπούζι, παπάγια, κόκκινα γκρέιπφρουτ, βερίκοκκα και γκουάβα.

Πληθώρα ερευνών έχουν συνδέσει την κατανάλωση του λυκοπενίου, σαν μέρος της διατροφής, με βελτίωση των μεταβολικών δεικτών και μείωση της αρτηριακής δυσκαμψίας σε ασθενείς με αρτηριοσκλήρυνση, αθηροσκλήρωση, υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά. Επίσης, μεταξύ άλλων, φαίνεται ότι η συστηματική κατανάλωση λυκοπενίου στη διατροφή αποτρέπει την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος και του προστάτη, καρδιοπάθειας, και εγκεφαλικών επεισοδίων

Προστασία από εγκεφαλικά

Ερευνητές του American Academy of Neurology βρήκαν ότι η κατανάλωση ντομάτας και παρασκευασμάτων από ντομάτα συνδέεται με μικρότερο κίνδυνο εγκεφαλικού. Στην έρευνα, που διήρκεσε 12 χρόνια, πήραν μέρος περίπου 1,000 άνδρες ηλικίας 46-65. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι αυτοί που είχαν τα ψηλότερα επίπεδα λυκοπενίου στο αίμα τους είχαν 59% λιγότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό σε σύγκριση με αυτούς με τα χαμηλότερα επίπεδα λυκοπενίου.

Προστασία από καρκίνο του δέρματος

Τα καροτενοειδή, όπως είναι το λυκοπένιο, συγκεντρώνονται στο δέρμα των ανθρώπων μετά την κατανάλωση προστατεύοντας τους από τις βλάβες της υπεριώδους ακτινοβολίας. Έρευνα έδειξε ότι η συστηματική κατανάλωση πάστας ντομάτας μειώνει την πιθανότητα εγκαυμάτων από τον ήλιο. Σύμφωνα με τους ερευνητές το λυκοπένιο είναι το πιο ισχυρό αντιοξειδωτικό καροτενοειδές στην ντομάτα.

Έρευνα του Ohio State University, βρήκε ότι ποντίκια που τα τάισαν αφυδατωμένη ντομάτα για 35 εβδομάδες, και στη συνέχεια εκτέθηκαν σε υπεριώδη ακτινοβολία, είχαν 50% μείωση καρκίνων του δέρματος σε σύγκριση με αυτά που δεν έφαγαν ντομάτα. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό οφείλεται στα καροτενοειδή, και ιδιαίτερα το λυκοπένιο το οποίο ανιχνεύθηκε σε μεγάλη συγκέντρωση στο αίμα και στο δέρμα των πειραματόζωων.

Προστασία από καρκίνο του προστάτη

Ομάδα ερευνητών από τα Universities of Bristol, Cambridge and Oxford σύγκριναν την διατροφή και τρόπο ζωής περίπου 2,000 ανδρών ηλικίας 50-69 με καρκίνο του προστάτη με 12,500 άνδρες χωρίς καρκίνο. Τα αποτελέσματα έδειξαν αυτοί που κατανάλωναν πέραν των 10 μερίδων ντομάτας την εβδομάδα είχαν 18% μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η διαφορά οφείλεται στο λυκοπένιο το οποίο συμβάλλει στην αποβολή των τοξινών που προκαλούν βλάβες στο DNA των κυττάρων.

Προστασία από καρδιοπάθειες

Η κατανάλωση τουλάχιστον 7 μερίδων την εβδομάδα τροφών που περιέχουν λυκοπένιο μείωσε σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, μέσα σε διάστημα επτά ετών, σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Τα χαμηλά επίπεδα λυκοπενίου στο αίμα και τον λιπώδη ιστό του σώματος φάνηκαν πιο αξιόπιστοι δείκτες αφού συσχετίστηκαν με πρώιμη αθηρωσκλήρωση και σοβαρής μορφής οξεία στεφανιαία νόσο και εγκεφαλοαγγειακη νόσο.

Συμπληρώματα λυκοπενίου φάνηκαν ευεργετικά για την πρόληψη εμφράγματος μυοκαρδίου. Έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να μειώσει το μέγεθος του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Επίσης μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας μετά από ένα οξύ στεφανιαίο επεισόδιο, αυξάνοντας τα ποσοστά επιβίωσης.

Προστασία από το κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι ισχυρός οξειδωτικός παράγοντας που μειώνει την ελαστικότητα των αρτηριών. Το λυκοπένιο φάνηκε να είναι το κυριότερο καροτενοειδές που έχει την ιδιότητα να μειώνει τον αθηροσκληρωτικό κίνδυνο σε πρώην και νυν καπνιστές

Προστασία από υπέρταση

Το λυκοπένιο έχει αντιυπερτασικές ιδιότητες λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης και της αναστολής του ενζύμου ACE(Angiotensin Converting Enzyme). Ερευνητές βρήκαν μείωση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής αρτηριακής πίεση σε ασθενείς με μέτρια υπέρταση μετά από 6 εβδομάδες πρόσληψης εκχυλίσματος ντομάτας, σε συνδυασμό με τα φάρμακα τους.

Άλλοι ερευνητές βρήκαν ότι συμπλήρωμα λυκοπενίου (περισσότερο από 12mg/ημέρα) μπορεί να μειώσει σημαντικά τη συστολική, αλλά όχι τη διαστολική αρτηριακή πίεση σε προυπερτασικούς και υπερτασικούς ασθενείς.

Περιεκτικότητα τροφών σε λυκοπένιο

Βρίσκουμε το λυκοπένιο στα κόκκινα φρούτα και λαχανικά όπως ντομάτες, καρπούζι, παπάγια, κόκκινα γκρέιπφρουτ, βερίκοκκα και γκουάβα. Η περιεκτικότητα του στις τροφές αυξάνεται με την ωρίμανση τους. Για παράδειγμα στις ντομάτες γίνεται μια σταδιακή αύξηση του λυκοπενίου ανάλογα με τον βαθμό ωρίμανσης και την ένταση του κόκκινου χρώματος.

Επίσης κάποιες μορφές επεξεργασίας των τροφών οπως το ψήσιμο της ντομάτας και μετατροπή τους σε πάστα, χυμό, ή πουρέ, απελευθερώνει μεγαλύτερες ποσότητες λυκοπενίου και αυξάνει την βιοδιαθεσιμότητα του.

Το ταπεινό καρπούζι-ισχυρό διατροφοφάρμακο

Το καρπούζι, ένα από τα πιο δροσερά και αγαπημένα καλοκαιρινά φρούτα της Μεσογειακής διατροφής, είναι από τις πιο πλούσιες πηγές άμεσα απορροφήσιμου λυκοπενίου, στο οποίο μπορεί να βρισκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση ακόμα και από τις ντομάτες

Νεώτερες έρευνες ανακαλύπτουν ισχυρές διατροφοφαρμακευτικές ιδιότητες στο ταπεινό καρπούζι. Ερευνητές θεωρούν το καρπούζι σαν μια λειτουργική τροφή (functional food) η οποία έχει ευεργετικές επιδράσεις στην καρδιοαγγειακές παθήσεις, στην παχυσαρκία, στον διαβήτη, σε διάφορες γεροντικές παθήσεις καθώς και σε αρκετά είδη καρκίνου. Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του καρπουζιού φαίνεται να οφείλονται στην περιεκτικότητα του σε σημαντικά στοιχεία γνωστά για την φαρμακευτική τους δράση, όπως το λυκοπένιο και η κιτρουλίνη.