Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που συνοδεύει συχνά την γήρανση, αλλά αρχίζει ύπουλα από τα 20 χρόνια μας. Χαρακτηρίζεται από μείωση τόσο στης οστικής μάζας όσο και της ποιότητας των οστών. Υπολογίζεται ότι μια στις τρεις γυναίκες και ένας στους πέντε άνδρες άνω των πενήντα υποφέρουν από οστεοπορωτικά κατάγματα. Ας δούμε πρώτα τι ακριβώς είναι η οστεοπόρωση και μετά τι μπορούμε να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε

Ο μηχανισμός της οστεοπόρωσης σε απλή γλώσσα

Μέσα στο μυοσκελετικό σύστημα μας υπάρχει ένας πολύπλοκος μηχανισμός που ‘ανακαινίζει’ συνεχώς τα οστά μας. Μέσα από μια διαδικασία ‘σπασίματος’ και ‘ξανακτίσματος’ το παλιό οστό αντικαθίσταται από νέο οστό. Αυτό γίνεται από δύο ειδών κύταρα: τους οστεοκλάστες που ‘σπάζουν’ το οστό και τους οστεοπλάστες που το ‘ξανακτίζουν’.

Αυτή η διαδικασία αναδιαμόρφωσης του οστού, στην οποία λαμβάνουν μέρος και ένα σωρό άλλοι παράγοντες όπως ορμόνες, κυτοκίνες και διατροφικά στοιχεία, κρατά τα οστά μας ζωντανά και δυνατά. Εάν διαταραχθεί αυτή η ισορροπία και έχουμε περισσότερο ‘σπάσιμο’ παρά ‘χτίσιμο’ η οστική πυκνότητα μειώνεται και οδηγεί σε οστεοπόρωση.

Σύμφωνα με ερευνητές οι περισσότερες φαρμακευτικές θεραπείες για την οστεοπόρωση, μπλοκάρουν την δραστηριότητα των οστεοκλαστών (το ‘σπάσιμο’ των οστών) αλλά δεν προωθούν το ‘ξανακτίσιμο’ τους από τους οστεοβλάστες.

Eρευνητές του University of Wurzburg επισημαίνουν ότι χρειάζονται νέες στρατηγικές αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης αφού οι υφιστάμενες περιορίζουν την διαδικασία αναδιαμόρφωσης των οστών ‘σπάσιμο’-‘χτίσιμο’ οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων και άλλων ανεπιθυμητων παρενεργειών.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την οστεοπόρωση

Ελαιόλαδο (Ω9) και ψάρι (Ω3) – ΟΧΙ στα σπορέλαια (Ω6)

Ερευνητές του University of Granada, σε ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό International Journal of Molecular Sciences, εξέτασαν τα ευρήματα ερευνών σχετικά με την επίδραση των διατροφικών λιπών στην υγεία των οστών. Οι ερευνητές σύγκριναν δύο δίαιτες, η μια πλούσια σε ελαιόλαδο (μονοακόρεστα-ω9) και άλλη πλούσια σε ένα σπορέλαιο, το ηλιέλαιο, (πολυακόρεστα ω6). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συστηματική μακροχρόνια κατανάλωση ελαιόλαδου σχετίστηκε με αυξημένους δείκτες οστικής μάζας (BMD) σε αντίθεση με το ηλιέλαιο.

Η πιο πάνω έρευνα έδειξε επίσης ότι διατροφή πλούσια σε ιχθυέλαια (ω3) αύξησε την οστική πυκνότητα σε αντίθεση με διατροφή πλούσια σε καλαμποκέλαιο (ω6). Άλλοι ερευνητές χορήγησαν λάδι λιναρόσπορου (ω3) σε διαβητικά ποντίκια για δύο μήνες και βρήκαν σημαντική μείωση των επιπέδων deoxypyridinoline στα ούρα που είναι δείκτης φθοράς των οστών και οστεοπόρωσης. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο διαβήτης φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά τα οστά σε μεγαλύτερο βαθμό από την αφαίρεση των ωοθηκών.

Που βρίσκουμε τα Ω3, Ω9, Ω6

• Ω3: Λιπαρά ψάρια όπως (σολομός, σκουμπρί (mackerel), σαρδέλες, ρέγγες), κολοκυθόσπορος, λιναρόσπορος, αυγά, καρύδια, chia seeds, πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
• Ω-9: Ελαιόλαδο, αβοκάντο, αμύγδαλα
• Ω6: Βιομηχανοποιημένα σπορέλαια, γαλακτοκομικά, κρέατα, πολλές επεξεργασμένες τροφές που έχουν βιομηχανοποιημένα σπορέλαια

Συμπληρώματα με μέταλλα και ιχνοστοιχεία

Έρευνα από το University of Michigan βρηκε ότι διατροφή που μακροχρόνια συμπληρώνεται με μέταλλα μπορεί να αποτρέψει την μείωση της οστικής μάζας με την πάροδο της ηλικίας ακόμα και χωρίς άσκηση. Παρά ταύτα ο συνδυασμός της διατροφής με την άσκηση έχει καλύτερο αποτέλεσμα.

Προσοχή στο αλάτι

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Endocrine Society βρήκε ότι ηλικιωμένες γυναίκες που κατανάλωναν ψηλότερες ποσότητες αλάτι είχαν τετραπλάσιο κίνδυνο κατάγματος σε διάφορα οστά εκτός της σπονδυλικής στήλης. Προηγούμενες έρευνες έδειξαν σύνδεση αυξημένου αλατιού στη διατροφή με μειωμένη οστική πυκνότητα και αυξημένη φθορά των οστών.

Ευεργετικό για την οστεοπόρωση ένα ποτήρι μπύρα καλής ποιότητας!

Έρευνα του University of California βρήκε ότι η μπύρα είναι μια εξαιρετικά πλούσια πηγή διατροφικού πυριτίου (dietary silicon) ένα στοιχείο κλειδί για την αύξηση της οστικής πυκνότητας. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες παρασκευάζεται μια μπύρα έχουν καθοριστικό ρόλο στο πόσο silicon περιέχει.

Οι ερευνητές εξέτασαν πολλά δείγματα των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή της μπύρας. Μεταξύ άλλων βρήκαν ότι οι μπύρες που περιέχουν ψηλά επίπεδα κριθαριού και λυκίσκου είναι πιο πλούσιες σε πυρίτιο. Το σιτάρι περιέχει λιγότερο πυρίτιο από το κριθάρι επειδή το μεγαλύτερο μέρος του πυριτίου στο κριθάρι ευρίσκεται στον φλοιό, ο οποίος δεν επηρεάζεται πολύ κατά την διαδικασία.

Επίσης η βύνη με την ψηλότερη περιεκτικότητα σε πυρίτιο είναι η ανοιχτόχρωμη, διότι έχει υποστεί μικρότερη θερμική καταπόνηση κατα τη διαδικασία. Η μαύρη βύνη έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα πυριτίου λόγω καβουρδίσματος. Ο λυκίσκος φάνηκε να περιέχει εκπληκτικά ψηλές ποσότητες πυριτίου, έως και τέσσερεις φορές περισσότερο από την βύνη. Βέβαια η ποσότητα λυκίσκου που προστίθεται στην μπύρα είναι πολυ μικρότερη της βύνης.Οι ερευνητές τονίζουν ότι μέτρια κατανάλωση μπύρας μπορεί να βοηθήσει στην οστεοπόρωση

Οι θαυματουργές σιρτουίνες- SIRT7

Ιάπωνες ερευνητές του Kumamoto University βρήκαν ότι μια σιρτουίνη, η SIRT7 έχει κρίσιμο ρυθμιστικό ρόλο σε ένα μηχανισμό που ενεργοποιεί μια ομάδα γονιδίων που επηρεάζουν τους οστεοβλάστες (που χτίζουν τα οστά). Στην έρευνα φάνηκε ότι η ανεπάρκεια SIRT7 προκαλεί σοβαρή οστεοπενία που χαρακτηρίζεται από μειωμένο σχηματισμό οστού, αύξηση των οστεοκλαστών (που διαλύουν τα οστά) και μειωμένη οστική μάζα λόγω μείωσης των οστεοβλαστών (που χτίζουν τα οστά). Σύμφωνα με τους ερευνητές η SIRT7 φάνηκε από την έρευνα να μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας.

Που βρίσκουμε τις Σιρτουίνες και πως τις ενεργοποιούμε

Τα πιο κάτω έχουν επιβεβαιωθεί από έρευνες ως ενεργοποιητές των σιρτουινών:

• Ανθοκυανίνες (δείτε που βρίσκουμε τις ανθοκυανίνες)
• Οι πολυφαινόλες Ρεσβερατρόλη και Gallic acid (δείτε περισσότερα για την Ρεσβερατρόλη)
• Η Μεσογειακή Δίαιτα
• Βερβερίνη
• Πράσινο Κάρδαμο
• Κακάο

Νηστεία και άσκηση

Ερευνητές έδειξαν ότι οι σιρτουίνες ενεργοποιούνται σε συνθήκες πείνας και αυξημένης σωματικής δραστηριότητας. Μια καλή ιδέα είναι να κάνετε την καθημερινή σας άσκηση νηστικοί.

Ο ρόλος των γονιδίων που μπορούμε να επηρεάσουμε

Μια έρευνα του University of California που δημοσιεύτηκε στο Cell Stem Cell τον περασμένο Φεβρουάριο βρήκε ένα κρίσιμο ένζυμο που εντοπίστηκε να έχει σημαντική συμβολή στην εμφάνιση της οστεοπόρωσης. Σύμφωνα την έρευνα, που αναδημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό ScienceDaily τα κύτταρα των οστών μας δημιουργούνται από τα βλαστοκύτταρα του μυελού των οστών. Αν από τα βλαστοκύτταρα απουσιάζει ένα επιγενετικός παράγοντας, ο KDM4B, τότε αυτά τα κύτταρα πιο πιθανό είναι να εξελιχθούν σε λιποκύτταρα αντι οστικά κύτταρα με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η γήρανση των οστών και να γίνονται εύθραυστα με την πάροδο του χρόνου.

Οι επιγενετικές τροποποιήσεις είναι αλλαγές ‘ανοίγουν’ ή ΄κλείνουν’ κάποια γονίδια χωρίς να τα αλλάζουν. Αυτές οι επιγενετικές τροποποιήσεις φαίνεται να έχουν σημαντική επίδραση, θετική ή αρνητική στην υγεία μας και στον κίνδυνο να αρρωστήσουμε από κάποιες ασθένειες. Έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότερες ασθένειες που νομίζαμε κληρονομικές, στην πραγματικότητα οφείλονται σε αυτές τις Επιγενετικές Τροποποιήσεις, οι οποίες μπορεί να μεταδοθούν και από την εγκυμονούσα μητέρα στο παιδί.

Διάφοροι παράγοντες στη ζωή μας όπως ο τρόπος που ζούμε, η διατροφή μας, το στρες, η έκθεση μας σε περιβαλλοντική μόλυνση, χημικές ουσίες και εντομοκτόνα και πολλά άλλα, προκαλούν ‘επιγενετικές τροποποιήσεις’ στα γονίδια μας.

Ας δούμε λοιπόν τι προκαλεί τις αρνητικές και θετικές επιγενετικές τροποποιήσεις

• ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ: Sulforaphane κυρίως στα μπρόκολα και λιγότερο στα άλλα σταυρανθή όπως ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙ και KALE, Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τροφές με Β12, Κουρκουμίνη στο turmeric, Πράσινο τσάι, φολικό οξύ(φυσικό), Ρεσβερατρόλη (κόκκινο κρασί), Τροφές με ζύμωση
• ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ: Ύπνος 6-8 ώρες κάθε βράδυ, Διατροφή με καθαρές τροφές, Άσκηση με πρόκληση ιδρώτα, Ηλιοθεραπεία (χωρίς αντιηλιακό), Χαλάρωση, Ψυχική ηρεμία
• ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Zinc, Glutathione, N-Acetylcysteine, Κουρκουμίνη, Selenium, Coenzyme Q10, Lipoic Acid, Carnitine, Genistein
• ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Ξενοοιστρογόνα (σε εντομοκτόνα, πλαστικά), Δισφαινόλη-Α( BPA) σε πλαστικά και κονσέρβες, Βαριά μέταλλα (υδράργυρος, μόλυβδος, χαλκός κλπ), Κάπνισμα, Στρες, Καθιστική ζωή, Έλλειψη ύπνου, Έλλειψη αγάπης και εκτίμησης, Έλλειψη μητρικής φροντίδας, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, Ουρικό οξύ, ψηλή Homocysteine, Υπερκατανάλωση υδατανθράκων (ζάχαρη, φρουκτόζη, γλυκά, άσπρα δημητριακά)

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μην παίρνετε διατροφικά συμπληρώματα χωρίς συμβουλή ειδικού. Δεν είναι μεν φάρμακα αλλά αν έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας ή δεν τα χρειάζεται ο οργανισμός σας μπορεί να δημιουργήσετε ανισορροπίες και ανεπάρκειες. Επίσης έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας ή παίρνετε φάρμακα πρέπει να συμβουλεύεστε και τον θεράποντα ιατρό σας πριν πάρετε συμπληρώματα διατροφής.