Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας παρατηρείται παγκόσμια μια ανησυχητική τάση αύξησης των ατόμων με ήπια έως μέτρια προβλήματα όρασης, καθώς και εκείνων με σοβαρή απώλεια όρασης και τύφλωση. Οι σοβαρές διαταραχές της όρασης και η τύφλωση λόγω καταρράκτη ή διαθλαστικού σφάλματος αποτελούν το ήμισυ όλων των περιπτώσεων ενώ το γλαύκωμα είναι η πιο συνηθισμένη αιτία μη-αναστρέψιμης τύφλωσης. Ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης στους ηλικιωμένους ενώ η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πρώτη αιτία οπτικής αναπηρίας ανάμεσα στον υπόλοιπο πληθυσμό.

Πρόσφατες στατιστικές δείχνουν ότι σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από κάποια δυσλειτουργία στην όραση τους που μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί για να αποφευχθεί η τύφλωση. Αυτά αφορούν ξηροφθαλμίες. καταρράκτες, γλαυκώματα, διαβητικες αμφιβληστροειδοπάθειες, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, καθώς και δυσλειτουργίες της οφθαλμικής επιφάνειας και σφάλματα διάθλασης.

Κύρια αιτία το οξειδωτικό στρες από κακή διατροφη και λάθος τρόπο ζωής

Πίσω από τις περισσότερες από τις πιο πάνω διαταραχές των ματιών και της όρασης φαίνεται να κρύβονται οι ίδιες βαθύτερες αιτίες, που εντοπίζονται σε φλεγμονές και εκφυλισμό των νεύρων των οφθαλμών. Πρωταγωνιστικό ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει το Οξειδωτικό Στρες που δημιουργείται όταν υπάρχει διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής Δραστικών Μορφών Οξυγόνου (Reactive Oxygen Species-ROS) και της ικανότητας του οργανισμού να απενεργοποήσει αυτές τις τοξικές ουσίες και να επανορθώσει τις βλάβες.

Σε απλή γλώσσα αυτές οι ROS τοξικές ουσίες παράγονται: 1) είτε από την έκθεση μας σε περιβαλλοντική μόλυνση η/και χημικές ουσίες στην διατροφή, είτε 2) τις παράγει ο ίδιος ο οργανισμός μας φυσιολογικά κατα την διαδικασία μεταβολισμού της τροφής για παραγωγή ενέργειας.

Ο οργανισμός μας είναι σοφά σχεδιασμένος και εφοδιασμένος με τα όπλα που χρειάζονται για να αδρανοποιεί συνεχώς αυτές τις ουσίες. Όμως διάφοροι λόγοι, όπως η γήρανση, η υπερβολική έκθεση σε περιβολλοντική ρύπανση, η υπερκατανάλωση χημικών ουσιών, ασθένειες που αποδυναμώνουν τα όργανα αποτοξίνωσης, καθώς και ψυχολογικές στρεσογόνες καταστάσεις όπως άγχος, θυμός, φόβος, λύπη, υπερκόπωση αποδιοργανώνουν τις διαδικασίες αποτοξίνωσης με αποτέλεσμα πληθώρα σοβαρών ασθενειών.

Ένας μεγάλος όγκος έρευνας έχει ήδη επιβεβαιώσει αυτή τη σχέση οξειδωτικού στρες με ασθενειες των ματιών ενώ πολλοί ερευνητές προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης τους μέσα από διατροφικές προσεγγίσεις και διατροφοφάρμακα.

Για παράδειγμα…

Ανασκόπηση 177 μελετών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Foods βρήκε ότι το οξειδωτικό στρες, και η μειωμένη ικανότητα του οργανισμού να το αντιμετωπίσει, ειναι ένας πολύ σημαντικός μηχανισμός πίσω από ένα μεγάλο φάσμα ασθενειών των ματιών. Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση λειτουργικών τροφών και διατροφοφαρμάκων στην βελτίωση διαφόρων προβλημάτων των ματιών και της όρασης.

Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν επιστήμονες από επτά οφθαλμολογικά, ιατρικά και ερευνητικά κέντρα και τέσσερα Πανεπιστήμια της Ισπανίας. Ανάμεσα τους ήταν και επιστήμονες με εξειδίκευση στην Διατροφολογική Οφθαλμολογία. Ανάμεσα στα ευρήματα, σημαντικό ρόλο στην προστασία των ματιών και της όρασης φάνηκαν να έχουν ισχυρά διατροφοφάρμακα που τα βρίσκουμε σε λειτουργικές τροφές όπως τα μπρόκολα (σουλφοραφάνη), το σαφρόν, τα tigernuts και τα καρύδια (δείτε πιο κάτω λεπτομέρειες)

Ανασκόπηση 55 ερευνών βρήκε ικανοποιητική μαρτυρία για τις νευροπροστατευτικές ιδιότητες των καροτενοειδών διατροφοφαρμάκων ιδιαίτερα της Λουτεΐνης και της Ζεαξανθίνης για την πρόληψη του Εκφυλισμού της Ωχράς Κηλίδας.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antioxidants έγινε με βάση αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών που δείχνουν ότι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι εξαιρετικά ευάλωτος στο οξειδωτικό στρες. Το πείραμα έγινε σε ποντίκια με μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια στα οποία χορηγήθηκε μείγμα διατροφοφαρμάκων που μεταξύ άλλων, μείωσε την φλεγμονή, καθυστέρησε την απώλεια των φωτουποδοχέων και γενικά βελτίωσε την λειτουργικότητα και την μορφολογία του αμφιβληστροειδούς και την όραση στα αρχικά στάδια της ασθένειας.

Το μείγμα αποτελείτο από βιταμίνες Α, Β6 και Β9 (φολικό οξύ) zinc, copper, selenium, lutein και zeaxanthin. Όλα τα διατροφοφάρμακα ήταν σε σκόνη και αναμίχθηκαν με ελαιόλαδο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, παρόλο που η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια θεωρείται γενετική ασθένεια, η φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες έχουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της, και το σκεύασμα θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως νευροπροστατευτική προσέγγιση για ασθενείς με αυτή την ασθένεια.

Κλινική έρευνα σε 11 κέντρα ηλικιωμένων εξέτασε τα αποτελέσματα της χορήγησης διαφόρων συνδυασμών αντιοξειδωτικών διατροφοφαρμάκων σε 3,640 ηλικιωμένους ασθενείς, ηλικίας 55-80 ετών, με προχωρημένο Εκφυλισμό της Ωχράς Κηλίδας ή απώλεια όρασης λόγω αυτού. Οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για 6 περίπου χρόνια. Ο πιο αποτελεσματικός συνδυασμός ήταν οι βιταμίνες C (500mg) και Ε (400IU), Β-carotene (15mg) μαζί με Zinc αλλά και το Zinc από μόνο του. Και οι δύο προσεγγισεις περιόρισαν σημαντικά την εξέλιξη του Εκφυλισμού.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν μειωμένο κίνδυνο Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας, καθώς και Εκφυλισμού της Ωχράς Κηλίδας σε άτομα με σαγχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ σε μεσογειακούς πληθυσμούς και ακολουθούν τη Μεσογειακή Δίαιτα με ψάρι, λαχανικά, όσπρια και φρούτα.

Συμπέρασμα: Βάζουμε συστηματικά στη ζωή μας τα πιο κάτω

• ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ: Η κατανάλωση γιαουρτιού σχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καταράκτη σε ηλικιωμένους με ψηλό κίνδυνο καρδιοπάθειας. Επίσης οι πιπεριές capsicum annuum L. σε προβιοτική μορφή (με ζύμωση με λακτοβάκιλλους) φάνηκαν να προστατεύουν από εκφυλιστικές ασθένειες του αμφιβληστροειδούς. [Σ.Σ Το γιαούρτι πρέπει να είναι ζωντανό-live]
• ΜΠΡΟΚΟΛΑ: Τα μπρόκολα περιέχουν ψηλά επίπεδα βήτα-καροτίνης, λουτεΐνης, σουλφοραφάνης, καθώς και αμινοξέα και διάφορα μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο.Η σουλφοραφάνη έχει σημαντικό ρόλο στη προστασία από νευροεκφυλισμό. Τα φύτρα του μπρόκολου επίσης φάνηκαν από διάφορες έρευνες να έχουν αντιφλεγμονώδεις, νευροπροστατευτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
• ΣΑΦΡΟΝ: Στην περίπτωση Εκφυλισμού της Ωχράς Κηλίδας, το σαφρόν μπορεί να βελτιώσει την όραση αντιστρέφοντας την βλάβη στους φωτουποδοχείς από το οξειδωτικό στρες. Επιπλέον φάνηκε ότι η καθημερινή λήψη συμπληρώματος με σαφρόν βελτίωσε τις αλλαγές στον αμφιβληστροειδή που παρατηρήθηκαν με την οπτική τομογραφία σε ασθενείς με Εκφυλισμό της Ωχράς Κηλίδας. Συμπλήρωμα crocin (από το σαφρόν) φάνηκε να μειώνει το πάχος της ωχράς κηλίδας και να βελτιώνει την οξύτητα της όρασης. Μελέτη σε ασθενείς με γλαύκωμα με χορήγηση συμπληρώματος σαφρόν 30mg/ημέρα μείωσε την ενδοφθάλμια πίεση. Σε άλλη έρευνα το σαφρόν απέτρεψε τον θάνατο των κυττάρων του αμφιβληστροειδούς σε ασθενείς με χρόνια υπερτασικούς οφθαλμούς
• ΤΑ ΛΙΠΑΡΑ ΨΑΡΙΑ: Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα (Αναλογεί περίπου 500mg/ημέρα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα) φάνηκε να μειώνει τον κίνδυνο Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας σε άτομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας.
• ΚΑΡΥΔΙΑ: Οι θεραπευτικές ιδιότητες των καρυδιών έχουν επιβεβαιωθεί από πολλούς ερευνητές. Μεταξύ άλλων θεωρούνται αντιφλεγμονώδη, νευροπροστατευτικά, και έχουν θετική επίδραση στο οπτικό νεύρο, στον αμφιβληστροειδή και την μικροκυκλοφορία του ματιού καθώς και στον Εκφυλισμό της Ωχράς Κηλίδας. Η ευεργετικές επιδράσεις τους οφείλονται κυρίως στις πολυφαινόλες των καρυδιών, ellagitannins, στο α-linolenic acid, και στην Y-tocopherol (τύπος βιταμίνης Ε)
• QUERCETIN: σε έρευνα βελτίωσε την παραμόρφωση του αμφιβληστροειδούς και αύξησε το πάχος. Σύμφωνα με τους ερευνητές η quercetin έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει και να καθυστερήσει τον Εκφυλισμό της Ωχράς Κηλίδας
• ΚΑΡΟΤΕΝΟΕΙΔΗ: Συνδυασμός με τα καροτενοειδή Λουτεΐνη + Ζεαχανθίνη καθώς και συνδυασμός με Λουτεΐνη + Ζεαχανθίνη +DHA (docosahexaenoic acid) +EPA (eicosapentaenoic acid) εμπόδισαν την εξέλιξη του Εκφυλισμού της Ωχράς Κηλίδας

Και μην ξεχνάτε να…

Προσέχετε απο το οξειδωτικό στρες. Τρώτε καθαρές τροφές χωρίς φυτοφάρμακα και αντιβιοτικά, πίνετε καθαρό φιλτραρισμένο νερό, κάνετε συστηματικά άσκηση σε ένα καθαρό περιβάλλον. Χρησιμοποιείτε φυσικά καλυντικά, σαπούνια και καθαριστικά και πετάξτε όλα τα πλαστικά. Χαλαρώστε, μην θυμώνετε -ο κόσμος δεν αλλάζει- και δεν είναι ανάγκη να είναι όλα τέλεια στη ζωή σας για να είστε χαρούμενοι.