Μια επανεκτίμηση των θεωριών για τον πόνο μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με χρόνιους πόνους να ανακουφιστούν μακροχρόνια, απλά με μια τροποποίηση στα νευρικά δίκτυα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία του πόνου, λένε ερευνητές του πανεπιστημίου του Κολοράντο. Όπως τονίζουν οι επιστήμονες, στον εγκέφαλο των ατόμων με κάποιο χρόνιο πόνο τα νευρικά δίκτυα ενεργοποιούνται εντονότερα, από ότι στον οξύ πόνο, και αντιδρούν υπερβολικά ακόμη και σε ήπια ερεθίσματα. Δηλαδή γίνεται κάτι σαν ψεύτικος συναγερμός που μένει κολλημένος στη θέση ‘ON’ (ΑΝΟΙΚΤΌ)

Οι άνθρωποι μπορούν να ‘ξεμάθουν’ να πονούν

Στην έρευνα εφαρμόστηκε η ψυχολογική μέθοδος PRT (Θεραπεία Επεξεργασίας Πόνου) σε 151 άνδρες και γυναίκες, που είχαν χρόνιο πόνο στην πλάτη για τουλάχιστον έξι μήνες σε ένταση τουλάχιστον 4 στην κλίμακα από 0 έως 10.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, περίπου 85% των ανθρώπων που υποφέρουν με χρόνιους πόνους στην πλάτη δεν ξέρουν από που προέρχεται ο πόνος. Και αυτό γιατί οι διάφορες εξετάσεις δεν εντοπίζουν πάντα την πηγή του πόνου. Φαίνεται ότι ο εγκέφαλος συχνά παράγει αίσθημα πόνου χωρίς να υπάρχει τραύμα ή ακόμα και μετά που ένα τραύμα έχει ήδη θεραπευτεί.

Μετά τη θεραπεία, που διήρκεσε τέσσερεις εβοδμάδες, έγινε εξέταση των εγκεφάλων με MRI SCANS η οποία απέδειξε ότι τα δύο τρία των ασθενών ήταν χωρίς πόνο ή σχεδόν χωρίς πόνο. Οι ερευνητές δοκίμασαν να προκαλέσουν πόνο, μετά το MRI scan, αλλά διαπίστωσαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία του πόνου είχαν σιγάσει.

Πείστε τον εαυτό σας ότι ο πόνος δεν αποτελεί κίνδυνο

Η βάση της θεραπείας, τονίζουν οι επιστήμονες, είναι να εκπαιδευτεί ο ασθενής να σκέφτεται τον πόνο ως ασφάλεια παρά σαν απειλή, δηλαδή να αλλάξει την πεποίθηση ότι ο πόνος υποδηλώνει κάποια βλάβη στους ιστούς. Με αυτό το τρόπο καταφέρνει να πετύχει τροποποίηση στα εγκεφαλικά δίκτυα που επεξεργάζονται τον πόνο και να τον αδρανοποιήσει.

Ο επικεφαλής της ομάδας των ερευνητών τονίζει ότι δεν θεωρούν ότι δεν υπάρχει ο πόνος και ότι είναι ‘όλα μέσα στο μυαλό μας’. Απλά κάποιες αλλαγές στα νευρικά δίκτυα του εγκεφάλου που γίνονται μετά από ένα τραυματισμό μπορεί να κρατήσουν μεγάλα διαστήματα μετά που θεραπεύεται το τραύμα και να συνεχίζουν να παράγουν αίσθημα πόνου.

Μέσα στην ίδια φιλοσοφία μια παλαιότερη έρευνα του ίδιου πανεπιστημίου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Human Behaviour βρήκε ότι όσο πιο πολύ ένταση πόνου ‘προφητεύουμε’ ότι θα νιώσουμε τόσο πιο έντονα ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στον πόνο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, με απεικόνιση των νευρωτικών μηχανισμών του εγκεφάλου, ότι η προσδοκία ότι κάτι θα μας πονέσει πολύ, όπως για παράδειγμα μια ένεση, οδηγούν σε αίσθηση έντονου πόνου ο οποίος παραμένει ακόμα και όταν δεν υπάρχει πλέον η αιτία πόνου.

Εκπληκτικό ήταν και το εύρημα της μελέτης ότι η εμπειρία του ‘ψεύτικου’ πόνου οδηγεί σε προσδοκία για πιο έντονο πόνο την επόμενη φορά με αποτέλεσμα να μη αναρρώνουμε ποτέ από επώδυνες καταστάσεις διαιωνίζοντας, πολύ συχνά, ανύπαρκτα προβλήματα υγείας, όπως πόνοι στις αρθρώσεις, πονοκέφαλοι κλπ. Η ιδέα της αυτοεκπληρούμενης προφητείας (self-fulfilling prophecy) που μπορεί να επηρεάσει αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων και ανταπόκριση του ασθενούς σε ένα φάρμακο, προβληματίζει τους επιστήμονες για δεκαετίες τώρα.