Δυστυχώς ζούμε σε ένα κόσμο που κάθε άλλο παρά παράδεισος είναι. Η περιβαλλοντική ρύπανση, οι χημικές ουσίες στη διατροφή, ακόμα και το ίδιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα το οποίο συχνά ‘τρελλαίνεται’ και επιτίθεται στον φραγμό-φύλακα του εγκεφάλου μας. Για παράδειγμα, κακές συνήθειες όπως το κάπνισμα και χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης, η χρόνια περιοδοντίτιδα αλλά και η γήρανση ενεργοποιούν τα μικρόγλοια κύτταρα του ανοσοποιητικού κατά του αιματοεγκεφαλικού φραγμού.

Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός (blood-brain barrier) είναι ένα φράγμα μεταξύ του αίματος και του εγκεφάλου. Ο ρόλος του είναι να προστατεύει τον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα από την εισβολή νευροτοξικών ουσιών που μέσω της διατροφής, της αναπνοής, και του δέρματος, εισέρχονται μέσα στην κυκλοφορία του αίματος. Ταυτόχρονα επιτρέπει την είσοδο σε θρεπτικές ουσίες, μόρια γλυκόζης, αμινοξέα, νευροδιαβιβαστές και οξυγόνο.

Από πολλές έρευνες φάνηκε ότι ο εντεροεγκεφαλικός φραγμός είχε αυξημένη διαπερατότητα, λόγω δυσλειτουργίας, σε ασθενείς με εγκεφαλικό, επιληψία, αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), Αλτσχάϊμερ, Πάρκινσον, Huntington’s, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, και σχιζοφρένεια.

Παραδείγματα από επικίνδυνες ουσίες που μπορούν να διαπεράσουν τον φραγμό-φύλακα του εγκεφάλου και να επηρεάσουν τη λειτουργία του είναι:

• υδράργυρος
• αιθανόλη (αλκοόλ)
• νικοτίνη (καπνός)
• καφεΐνη
• ηρωίνη
• εντομοκτόνα και παρασιτοκτόνα.
• διάφορα φάρμακα
• διάφορα παθογόνα βακτήρια, όπως Streptococcus pneumoniae, Escherichia coli K1, Neisseria meningitidis

Μια σοβαρή πηγή κινδύνου για τον εντεροεγκεφαλικό φραγμό είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση και ιδιαίτερα τα σωματίδια PM 2.5. Αυτά τα σωματίδια ευρίσκονται καθημερινά μέσα στην ατμόσφαιρα γύρω μας και έχουν την ικανότητα να διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Όταν τα εισπνεύσουμε περνούν κατευθείαν από την μύτη μέσα στον εγκέφαλο.

Eρευνητές του University of Southern California ανακάλυψαν ότι όταν μειώνονται τα επίπεδα των σωματίδιων ατμοσφαρικής ρύπανσης PM 2.5, παρουσιάζεται απότομη πτώση στα περιστατικά άνοιας και ιδιαίτερα της νόσου Αλτσχάϊμερ.

Τα σωματίδια PM 2.5 ευρίσκονται σχεδόν μονίμως στην ατμόσφαιρα και ανεβοκατεβαίνουν ανάλογα με τα καυσαέρια αυτοκινήτων, εργοστασίων, πυρκαγίες κ.λ.π. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια ποιότητας του αέρα για τα PM 2.5 είναι 25μg/m³. Όμως οι ερευνητές βρήκαν σοβαρά, προβλήματα υγείας σε πιο χαμηλά επίπεδα.

Μια πολύ μεγάλη έρευνα του 2019 από το European Lung Foundation, με 300,000 συμμετέχοντες βρήκε ότι για κάθε ετήσια αύξηση 5μg των σωματίδιων PM 2.5 στον αέρα που εκτέθηκαν οι συμμετέχοντες, η μείωση στην πνευμονική λειτουργία τους ήταν ισοδύναμη με τις επιπτώσεις δύο ετών γήρανσης. Άλλες έρευνες βρήκαν απώλεια μνήμης και συρρίκνωση του εγκεφάλου παρόμοια με αυτή που συμβαίνει στη Νόσο Αλτσχάϊμερ.

Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε αυτό τον φύλακα-άγγελο του εγκεφάλου μας από τις χημικές ουσίες γύρω μας.

Πως προστατεύουμε τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό-φύλακα του εγκεφάλου μας

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Αποφεύγουμε το κάπνισμα και τους καπνιστές (παθητικό κάπνισμα)

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ: Η παχυσαρκία και η αντίσταση στην Ινσουλίνη φάνηκαν να κάνουν σοβαρή ζημιά στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό

ΧΟΛΙΝΗ: Αυξάνουμε τις τροφές με χολίνη. Δείτε εδώ που βρίσκουμε τη χολίνη

ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ: Μειώνουμε τη φρουκτόζη η οποία φάνηκε επηρεάζει τον ρόλο της ινσουλίνης στον εγκέφαλο (σιρόπια, high-fructose syrup)

ΩΜΕΓΑ-3: Αυξάνουμε τα Ωμέγα -3 στη διατροφή, ιδιαίτερα τα DHA (docosahexaenoic acid)

ΜΑΓΝΗΣΙΟ: Παίρνουμε συμπλήρωμα μαγνησίου. Ερευνητές βρήκαν ότι το μαγνήσιο σε μορφή magnesium-L-threonate (MgT) βελτιώνει την λειτουργία του αιματοεγκεφαλικού φραγμού

ΑΓΝΑ ΛΙΠΗ: Αυξάνουμε την κατανάλωση αγνών λιπαρών (βιολογικά αυγά, ψάρια ελαιόλαδο, αγνό ζωικό βούτυρο, κλπ)

ΠΟΛΥΦΑΓΙΑ: Η πολυφαγία και η δυτικού τύπου διατροφή με επεξεργασμένες τροφές, ζάχαρη, γλυκά, άσπρα δημητριακά και κακά λίπη προκαλούν βλάβες στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό

ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ: Παίρνουμε προβιοτικά, και βάζουμε στη διατροφή μας τροφές με καλή ζύμωση όπως, γιαούρτι (ζωντανό), κεφίρ, σπιτικές πίκλες και ξυδάτα, ελιές, ξινολάχανο κ.α.

ΚΕΤΟΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ: Ακολουθούμε μια Κετογενική διατροφή με αρκετά μειωμένους υδατάνθρακες και αυξημένα τα αγνά, καθαρά λίπη, η οποία φάνηκε πολύ αποτελεσματική στην υγεία του εγκεφάλου. Δείτε εδώ μια υπεραπλουστευμένη Κετογενική Δίαιτα

Πως να προστατευτούμε από τα σωματίδια PM 2.5

• Παρακολουθούμε καθημερινά κάποιο επίσημο application στη χώρα που βρισκόμαστε (όπως π.χ. Cyprus Air Quality) και αν βλέπουμε αυξημένα σωματίδια λαμβάνουμε αμέσως μέτρα
• Καλύπτουμε το πρόσωπο μας με ένα μαντήλι ή μάσκα όταν βγαίνουμε έξω.
• Αποφεύγουμε να περπατούμε σε πολυσύχναστους δρόμους. Διαλέγουμε ένα πάρκο, στη θάλασσα ή σε ήσυχες γειτονιές χωρίς πολλά αυτοκίνητα
• Δεν ποδηλατούμε σε ανηφορικούς δρόμους πίσω από οχήματα που προπορεύονται
• Κλείνουμε τα παράθυρα στο χώρο που ζούμε ή εργαζόμαστε μέχρι να περάσει η ρύπανση.
• Βάζουμε ένα καλό φίλτρο ενεργού άνθρακος στο αυτοκίνητο μας
• Kαλύπτουμε το σώμα μας όσο είναι δυνατό. Μη ξεχνάτε ότι το δέρμα μας είναι ένα μεγααάλο στόμα!
• Αν αναγκαστικά πρέπει να κυκλοφορήσουμε σε περιοχές με ρύπανση, παίρνουμε μια ισχυρή δόση αντιοξειδωτικών, όπως Βιταμίνη C, Zinc, Alpha Lipoic acid, Quercetin και ένα καλό προβιοτικό