Ο προστάτης ειναι είναι ένα αδένας μέρος του ουροποιητικού και αναπαραγωγικού συστήματος των ανδρών. Σύμφωνα με στατιστικές, 50-60% των ανδρών γύρω στα 60 έτη αναπτύσσουν υπερπλασία, ενώ μετά τα 80 το ποσοστό ανεβαίνει στα 80-90%. Ο τρόπος ζωής, η διατροφή αλλά και γενετικοί παράγοντες φαίνεται να έχουν ρόλο στην εμφάνιση της υπερπλασίας και του καρκίνου του προστάτη. Ας δούμε πιο κάτω μερικές χρήσιμες πληροφορίες για το πώς θα προστατευτούμε

Βαθύτερα αίτια της υπερπλασίας και του καρκίνου του προστάτη

Παρόλο που η εμφάνιση της υπερπλασίας του προστάτη δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητή, η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική και φαίνεται να ευρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του ορμονικού συστήματος. Επίσης η εξέλιξη της υπερπλασίας σε καρκίνο του προστάτη έχει επιβεβαιωθεί από έρευνες αλλά οι μηχανισμοί αυτής της εξέλιξης δεν έχουν πλήρως εξερευνηθεί. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η υπερπλασία μπορεί και να επιβραδύνει τον σχηματισμό των καρκινικών όγκων με το να εμποδίζει μηχανικά την ανάπτυξη του όγκου.

Δείτε κάποια από τα αίτια που αναφέρονται σε έρευνες

Ανεπάρκεια ψευδαργύρου (Zinc)

Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου έχει συνδεθεί με διάφορες μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του προστάτη. Το μεγαλύτερο μέρος του ψευδαργύρου στον ανδρικό οργανισμό βρίσκεται μέσα στον προστάτη αφού είναι απαραίτητος για την διατήρηση της λειτουργίας του και της υγείας του.

Έρευνα-ανασκόπηση, που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Oncology βρήκε, μεταξύ άλλων, ότι πέραν των 16 ερευνών έδειξαν σημαντικά μειωμένη συγκέντρωση του ψευδαργύρου (κατά 60-80%) στον προστάτη όταν υπάρχει καρκίνος. Καμιά από τις έρευνες που εξέτασαν δεν ανέφερε καρκίνο του προστάτη χωρίς μειωμένα επίπεδα του ψευδαργύρου.

Όπως τονίζουν οι ερευνητές, μετά την ηλικία των 50 οι άνδρες έχουν συχνά ανεπάρκεια ψευδαργύρου λόγω κάποιων προβλημάτων υγείας, λάθος διατροφή και φάρμακα που παίρνουν συνήθως στην γήρανση όπως:

1. Προβλήματα υγείας: χρόνια διάρροια, φλεγμονώδεις νόσοι των εντέρων (νόσος του Crohn’s, ελκώδης κολίτιδα), αλκοολική ηπατική νόσος, νεφροπάθεια, κοιλιοκάκη (celiac disease), καρκίνος του εντέρου
2. Διατροφή: μειωμένη πρόσληψη τροφών με ψευδάργυρο ιδιαίτερα σε όσους είναι χορτοφάγοι, φυτικά οξέα σε τροφές όπως δημητριακά και όσπρια που εμποδίζουν την απορρόφηση του ψευδαργύρου
3. Φάρμακα: Proton pump inhibitors (omeprazole), αντιβιοτικά (tetracycline and quinolone), metal-chelating agents (penicillamine, DTPA), anticonvulsant drugs

Υπερκατανάλωση πρωτεΐνης

Ερευνητές της Cleveland Clinic ανακάλυψαν κάποια παράγωγα (μεταβολίτες) που προκύπτουν από τη διάσπαση τροφών μέσα στο έντερο που συνδέονται με τον θανατηφόρο καρκίνο του προστάτη. Άτομα που είχαν ένα συγκεκριμένο μεταβολίτη, που ονομάζεται φαινυλακετυλογλουταμίνη (PAGln) είχαν διπλάσιες ή τριπλάσιες πιθανότητες να διαγνωσθούν με θανατηφόρο καρκίνο του προστάτη. Η φαινυλακετυλογλουταμίνη παράγεται όταν τα βακτήρια των εντέρων διασπούν την φαινυλαλανίνη, ένα αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλές φυτικές και ζωικές πηγές πρωτεϊνών όπως το κρέας, τα φασόλια και η σόγια.

Υπερκατανάλωση ζωικών προϊόντων

Ακόμα και οι ωφέλιμες τροφές μπορεί να γίνονται κακές αν τις υπερκαταναλώνουμε Οι ερευνητές της Cleveland Clinic ανακάλυψαν ότι αυξημένα επίπεδα δύο θρεπτικών συστατικών της βηταΐνης (betaine) και χολίνης (choline) συνδέονται με επιθετικό καρκίνο του προστάτη. Αυτά τα συστατικά υπάρχουν σε αφθονία σε ζωικά προϊόντα, όπως το κόκκινο κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά και είναι χρήσιμες στην υγεία, σε λογικές ποσότητες.

Υπερκατανάλωση ασβεστίου (γαλακτοκομικά)

Το Canadian Cancer Society κατατάσσει τις τροφές που είναι πλούσιες σε ασβέστιο όπως τα γαλακτοκομικά, σαν πιθανό κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη.

Φυτοφάρμακα

Κάποια παρασιτοκτόνα που χρησιμοποιούνται ευρέως μιμούνται τις ορμόνες μας και έχουν συνδεθεί με ορμονικούς καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού και του προστάτη. Για παράδειγμα, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Health βρήκε σημαντικά αυξημένο κίνδυνο επιθετικού καρκίνου του προστάτη από τη χρήση τους. Επίσης συστηματική ανασκόπηση του College of Family Physicians of Canada βρήκε ιδιαίτερα ισχυρή σύνδεση παρασιτοκτόνων με καρκίνο του προστάτη

Κάπνισμα και επιθετικός καρκίνος του προστάτη

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης επιθετικού καρκίνου του προστάτη

Ευεργετική Διατροφή

Σύμφωνα με επιστημονικές απόψεις, οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη είναι χαμηλού κινδύνου, περιορίζονται τοπικά μόνο στον προστάτη και έχουν ευνοϊκή έκβαση. Πολλοί άνδρες δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία και παρακολουθούνται ενεργά από τον γιατρό τους, διότι οι θεραπείες μπορούν να προκαλέσουν δυσμενείς αλλαγές στην ποιότητα ζωής των ανδρών. Ταυτόχρονα αρκετές έρευνες δείχνουν ότι ένας σωστός τρόπος ζωής και διατροφής μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη.

Ψάρι-όσπρια-λαχανικά-ελαιόλαδο-αμύγδαλα

Ερευνητές του University of Texas M.D. Anderson Cancer Center βρήκαν ότι άνδρες που ακολουθούν την Μεσογειακή Διατροφή με περισσότερα λαχανικά, ψάρι, και μονοακόρεστα έλαια (Ω-9, όπως ελαιόλαδο, αμύγδαλα, αβοκάντο) είχαν μειωμένο κίνδυνο εξέλιξης του καρκίνου του προστάτη σε σημείο που να μη χρειάζεται θεραπεία. Για κάθε βαθμό αύξησης στη βαθμολογία της Μεσογειακής Διατροφής οι ερευνητές παρατήρησαν 10% μείωση του κινδύνου εξέλιξης του καρκίνου του προστάτη.

Επίσης έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Journal of Urology, έδειξε ότι άνδρες που ακολούθησαν μια Μεσογειακή Δίαιτα με περισσότερο ψάρι, ολόκληρα φρούτα (αντί χυμούς φρούτων), λαχανικά, όσπρια και ελαιόλαδο είχαν χαμηλότερο κίνδυνο επιθετικού καρκίνου του προστάτη σε σύγκριση με άλλους που ακολούθησαν άλλες δυτικού τύπου δίαιτες. Οι ερευνητές θεωρούν το ψάρι, τα όσπρια και το ελαιόλαδο ως απαραίτητα και τονίζουν ότι δεν είναι αρκετό να τρώει κάποιος πολλά φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής.

Λυκοπένιο-ντομάτες

Σε έρευνα του University of Bristol, έγινε σύγκριση 1,806 ανδρών ηλικίας 50-69 ετών με καρκίνο του προστάτη με 12,005 άνδρες χωρίς καρκίνο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι αυτοί που έτρωγαν 10 μερίδες ντομάτα ή παράγωγα της ντομάτας (χυμός, σάλτσα) την εβδομάδα είχαν 18% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτή η θετική επίδραση της ντομάτας οφείλεται στο λυκοπένιο του οποίου η αντικαρκινική δραστηριότητα φάνηκε από πολλές έρευνες (Δείτε εδώ άρθρο της ιστοσελίδας για το λυκοπένιο)

Μανιτάρια

Αποτελέσματα μεγάλης και μακροχρόνιας έρευνας που έγινε το 2019 από το Tohoku University σε πέραν των 36,499 ατόμων, ηλικίας 40-79 ετών, και διήρκεσε 25 χρόνια, έδειξαν ότι η κατανάλωση μανιταριών συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο προστάτη. Οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν μανιτάρια τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα είχαν 17% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη, σε σύγκριση με όσους κατανάλωναν μανιτάρια λιγότερο από μια φορά την εβδομάδα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές εκτός από τις βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά των μανιταριών, αυτά περιέχουν και το αμινοξύ L-εργοθειονεΐνη (L-ergothioneine (EGT), η οποία πιστεύεται ότι προστατεύει από το οξειδωτικό στρες λόγω κακής διατροφής και τρόπου ζωής καθώς και έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες

Ψευδάργυρος (Zinc)

Ερευνητές τονίζουν την ανάγκη πρόσληψης συμπληρωμάτων ψευδαργύρου μετά την ηλικία των 50 ετών ιδιαίτερα σε άνδρες που υποφέρουν από φλεγμονώδεις ασθένεις των εντέρων ή παίρνουν φάρμακα. (Δείτε πιο πάνω στην παράγραφο ‘Ανεπάρκεια ψευδαργύρου’)

Κατεχίνες (από το πράσινο τσάι)

Οι κατεχίνες είναι πολυφαινόλες στο πράσινο τσάι, όπως η epigallocatechin-3-gallate (EGCG), και η epicatechin(EC). Σύμφωνα με το National Cancer Institute διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι η EGCG έχει ισχυρή δράση στην καταστολή του πολλαπλασιασμού των καρκινογόνων κυττάρων του προστάτη. Επίσης ισχυρή δράση έχει στην καταστολή της παραγωγής του PSA (Prostate-specific antigen) από τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη.

Πρόσληψη κατεχίνων πράσινου τσαγιού ή και μόνο της κατεχίνης EGCG φάνηκε να μειώνει σημαντικά τον καρκινικό όγκο του προστάτη, να εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων, και την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Σε Ασιατικές χώρες που οι άνθρωποι κάνουν μεγάλη κατανάλωση πράσινου τσαγιού οι θανάτοι από καρκίνο του προστάτη είναι οι χαμηλότεροι παγκόσμια

Πηκτίνη εσπεριδοειδών

Κάποιες προκλινικές μελέτες έδειξαν ότι η πηκτίνη που υπάρχει στη φλούδα και τη σάρκα των εσπεριδοειδών (citrus pectin), σε τροποποιημένη μορφή μπορεί να έχει μικρή ευεργετική επίδραση κατά του καρκίνου του προστάτη. Η τροποποίηση γίνεται με ψηλό pH και θερμότητα.

Ρόδια

Λίγες μελέτες σε τρωκτικά βρήκαν ότι η κατανάλωση χυμού από ρόδι μπορεί να μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης και εξάπλωσης του καρκίνου του προστάτη. Μια έρευνα σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη βρήκε επιβράδυνση της εξέλιξης του καρκίνου και αυξημένη επιβίωση με την κατανάλωση χυμού ροδιού.

Άσκηση και γενετικοί παράγοντες

Το 2019 έγινε από το University of Bristol η μεγαλύτερη έρευνα που έγινε ποτέ στην Μεγάλη Βρετανία που μέτρησε την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου με βάση γενετικά χαρακτηριστικά που καθορίζουν την τάση για αυξημένη φυσική δραστηριότητα. Στην έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό International Journal of Epidemiology, συμμετείχαν 140,000 άνδρες από τους οποίους οι 80,000 είχαν καρκίνο του προστάτη.

Σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνητών, οι άνδρες με μια παραλλαγή στο DNA τους η οποία τους κάνει πιο δραστήριους, είχαν 51% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν αυτή την συγκεκριμένη παραλλαγή