Είναι εφικτό να μετρήσουμε πόσο σοφοί είμαστε στον τρόπο που ζούμε, σκεφτόμαστε και πράττουμε; Ναί λένε οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Καλιφόρνια του Σαν Ντιέγκο. Παρά το ότι η σοφία αποτελούσε θέμα της φιλοσοφικής λογοτεχνίας από αρχαιοτάτων χρόνων, μόλις τη δεκαετία του 1970 άρχισε να γίνεται θέμα και στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, σε μια προσπάθεια να βρεθούν τρόποι μέτρησης της. Στόχος των ερευνητών να εντοπίσουν τους δείκτες της σοφίας, η οποία αποτελεί ένα σύνθετο, δυνητικά τροποποιήσιμο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου με πολλαπλά συνιστώντα στοιχεία.Από τότε μέχρι σήμερα αρκετές έρευνες συνέδεσαν τη σοφία με την ευημερία, την ευτυχία, την υγεία (φυσική και πνευματική) και την μακροζωία.

Μέσα στα ίδια πλαίσια, η έρευνα με τις επτά συνιστώσες της σοφίας (SD-WISE-7) απέδειξε: ισχυρή θετική σχέση της σοφίας με την ανθεκτικότητα, την ευτυχία, και την ψυχική ευεξία ενώ σχετίστηκε αρνητικά με την μοναξιά, την κατάθλιψη και το άγχος. Όπως τονίζουν οι ερευνητές, χρειαζόμαστε σοφία για να επιβιώσουμε και να ευημερήσουμε αλλά και να βοηθήσουμε και τους άλλους γύρω μας να ευημερήσουν.

Στην έρευνα για αξιολόγηση των επτά στοιχείων της σοφίας συμμετείχαν 2,093 άτομα ηλικίας 20-82 ετών. Τα ευρήματα έδειξαν ότι και τα επτά στοιχεία είναι ισχυροί δείκτες σοφίας, αν και η πνευματικότητα φάνηκε να έχει πιο αδύνατη σχέση με τη σοφία από τα υπόλοιπα έξι.

Σε μια προηγούμενη έρευνα τους, οι ίδιοι επιστήμονες, είχαν χρησιμοποιήσει μια πιο μακροσκελή κλίμακα με 28 συνιστώσες, την Jeste-Thomas Wisdom Index or JTWI (SD-WISE-28), η οποία απετέλεσε και τη βαση για αξιολόγηση της σοφίας σε μεγάλες εθνικές και διεθνείς μελέτες, βιολογικές έρευνες και κλινικές δοκιμές. Αργότερα διαπίστωσαν ότι μια συντομευμένη κλίμακα με μόνο 7 από τα 28 στοιχεία ήταν συγκρίσιμη και εξίσου αξιόπιστη.

Οι επτά συνιστώσες της σοφίας

1. Αυτοκριτική: Προσωπικός προβληματισμός, εκτίμηση και έλεγχος της δικής μας συμπεριφοράς, σκέψης, κινήτρων, και επιθυμιών.
2. Φιλοκοινωνικές συμπεριφορές όπως ενσυναίσθηση, συμπόνια, αλτρουισμός, διάθεση να βοηθήσουμε, να μοιραστούμε, να δωρίσουμε, να συνεργαστούμε και να δουλέψουμε εθελοντικά μέσα στην κοινωνία που ζούμε
3. Συναισθηματικός έλεγχος: Ικανότητα ελέγχου της έντασης των συναισθημάτων μας και του τρόπου εξωτερίκευσης τους, όπως θυμός, άγχος, μίσος, πόνος, απέχθεια, κλπ.
4. Αποδοχή διαφορετικών προοπτικών: σεβασμός στη διαφορετικότητα, συγκερασμός διαφορετικών απόψεων, λύση προβλημάτων με συνεργασία και συμβιβασμό
5. Αποφασιστικότητα: Ικανότητα να παίρνουμε αποφάσεις γρήγορα και αποτελεσματικά
6. Κοινωνική στήριξη: Παροχή χρήσιμων και ορθολογικών συμβουλών σε άλλους
7. Πνευματικότητα: Το σύστημα των πεποιθήσεων του κάθε ανθρώπου και η ικανότητα της αντίληψης, και επικοινωνίας μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πέραν από την ύπαρξη του

Η δείκτες της σοφίας, η πανδημία και η μοναξιά των ανθρώπων

Οι ερευνητές τονίζουν το γεγονός ότι οι μετρήσεις της σοφίας μπορούν να αποτελέσουν βάση για τεκμηριωμένες παρεμβάσεις βελτίωσης των δεικτών της σοφίας. Αυτό θα βοηθήσει, ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο της πανδημίας, να προστατευθούν οι άνθρωποι από την μοναξιά, τις αυτοκτονίες και τη χρήση οπιοειδών φαρμάκων, και γενικά να βελτιώσουν την ευημερία τους

Σε μια περσινή έρευνα δύο πανεπιστημίων, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Aging & Mental Health, βρήκε ότι η σοφία έχει αρνητική σχέση με τη μοναξιά, δηλαδή όσο πιο χαμηλό το επίπεδο της σοφίας τόσο μεγαλύτερη η μοναξιά. Επίσης η μοναξιά συνδέθηκε με χειρότερη υγεία, κακή ποιότητα ύπνου και λιγότερη ευτυχία. Η έρευνα έγινε ανάμεσα σε άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας από το Σαν Ντιέγκο και την Ιταλία και χρησιμοποίησε τη UCLA Loneliness Scale και τη San Diego Wisdom Scale.

Αξιοσημείωτο ήταν ότι τα ευρήματα ήταν τα ίδια σε άτομα από διαφορετικές περιοχές και κουλτούρες με διαφορετικές γλώσσες, και μοναδικά ιστορικά, εκπαιδευτικά και κοινωνικοοικονομικά υπάβαθρα – μια απομονωμένη αγροτική περιοχή στην ύπαιθρο της Νότιας Ιταλίας και μια αστική περιοχή στις Ηνωμένες Πολιτείες.