Το σησάμι είναι μια σημαντική τροφή για πολλούς λαούς του κόσμου. Στην διατροφή των Ελλήνων αποτελεί μια από τις πιο παραδοσιακές τροφές από την αρχαιότητα, ενώ σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας η καλλιέργεια και χρήση του πάει σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Στην Ινδία αποτελεί σημαντικό στοιχείο της Αγιουρβετικής Βοτανολογίας ενώ οι Κινέζοι θεωρούν ότι, μεταξύ άλλων, αυξάνει την ενέργεια και παρατείνει τη νεότητα.

Σύμφωνα με ερευνητές το σησάμι καλλιεργείται εδώ και 4,000 χρόνια κυρίως για το λάδι του. Οι σπόροι του σησαμιού περιέχουν 50% λάδι, 25% πρωτεϊνες και τα υπόλοιπα είναι σάκχαρα, ίνες και μέταλλα. Οι σπόροι του σησαμιού είναι επίσης πλούσιοι σε λιγνάνες, όπως ή σησαμίνη, η σησαμολίνη, η σησαμολινόλη και η σησαμόλη, στις οποίες αποδίδονται πολλές από τις φαρμακευτικές του ιδιότητες . Η σησαμόλη παράγεται από τη σησαμολίνη με το καβούρδισμα του σησαμιού.

Τα τελευταία χρόνια ένας ολοένα αυξανόμενος όγκος έρευνας ρίχνει άπλετο φώς στις ευεργετικές ιδιότητες του σησαμιού που το καθιστούν ένα ισχυρό διατροφοφάρμακο για ασθένειες όπως ο καρκίνος, η νόσος Αλτσχάϊμερ, η υπέρταση και η χοληστερόλη

Καρκίνος, Αλτσχάϊμερ, Υπέρταση, Χοληστερόλη

Διάφορες έρευνες βρήκαν ότι η σησαμόλη βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και παρεμποδίζει την σύνθεση της ‘κακής’ χοληστερόλης. Σύμφωνα με τις έρευνες η σησαμόλη έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, μέσα από την πολύ ψηλή ικανότητα δέσμευσης ελευθέρων ριζών. Επίσης φάνηκε ότι η σησαμόλη δρα ως αναστολέας πολλών σταδίων στη δημιουργία καρκινικών όγκων.

Σε έρευνα του American Chemical Society η σησαμόλη βελτίωσε την χωρική μνήμη* και την ικανότητα μάθησης σε ποντίκια με Αλτσχάϊμερ, βελτίωσε την βλάβη στους νευρώνες και μείωσε τη συσσώρευση αμυλοειδών πλακών (Αβ). Αξιοσημείωτη επίδραση είχε επίσης η σησαμόλη στη μικροχλωρίδα του εντέρου των ποντικών αφού μείωσε σημαντικά τα βλαβερά βακτήρια Helicobacter hepaticus, Clostridium, και Bacillaceae ενισχύοντας ταυτόχρονα τα ωφέλιμα βακτήρια Rikenellaceae και Bifidobacterium. Ακόμα μια σημαντική δράση της σησαμόλης ήταν η αύξηση των επιπέδων των Λιπαρών Οξέων Βραχείας Αλύσου μέσα στα έντερα για τα οποία οι ερευνητές βρήκαν ισχυρή συσχέτιση με τις γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου.

*Χωρική μνήμη: Η δυνατότητα να διατηρούμε στη μνήμη μας πληροφορίες από το περιβάλλον όπως μια τοποθεσία, μια διαδρομή, τα αντικείμενα ενός χώρου ή που συνέβη ένα γεγονός

Έρευνα του American Heart Association βρήκε σημαντική μείωση της συστολικής πίεσης σε άτομα στα οποία έδωσαν σησαμέλαιο σε συνδασμό με λάδι από φλοιό ρυζιού (rice bran). Ιδιαίτερα για τα άτομα που έπαιρναν και φάρμακα calcium-channel blockers για την υπέρταση, η μείωση της συστολικής πίεσης ήταν διπλάσια. Η έρευνα έγινε στην Ινδία σε 300 άτομα με ελαφρά έως μέτρια αυξημένη αρτηριακή πίεση. Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης την δράση του μείγματος στην χοληστερόλη και βρήκαν 26% μείωση στην LDL, γνωστή ως η ‘κακή’ χοληστερόλη και 9.5% αύξηση στην ‘καλή’ HDL χοληστερόλη. Τα ευεργετικά αποτελέσματα αποδίδουν οι ερευνητές στις ουσίες σησαμίνη, σησαμόλη, σησαμολίνη και ορυζανόλη.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Molecules αποκάλυψε αντικαρκινική και νευροπροστατευτική δράση στη σησαμολίνη η οποία ανέστειλε τον πολλαπλασιασμό και την μετάσταση των καρκινικών κυττάρων σε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου. Ωστόσο, όπως τονίζουν οι ερευνητές, θα πρέπει ακόμη να διερευνηθεί η τοξικότητα και ασφάλεια της σησαμολίνης σαν διατροφοφάρμακο.

Σησάμι και κορωνοϊός

Ινδοί ερευνητές εξέτασαν τις μοριακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ 36 φυσικών ουσιών που προέρχονται από το σησάμι και της κύριας πρωτεάσης (Mpro, 3CLpro) του κορωνοϊού. Τέσσερις φυσικοί μεταβολίτες του σησαμιού, η σησαμίνη, η σησαμινόλη, η σησαμολίνη και η σησαμολινόλη έχουν καταταχθεί ως τα κορυφαία μόρια που αλληλεπιδρούν με το Mpro με βάση τη συγγένεια της μοριακής σύνδεσης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Chemistry οι φυσικοί αυτοί μεταβολίτες έχουν σταθερές ευνοϊκές ενέργειες προκαλώντας ισχυρή σύνδεση με το Mpro και μπορεί να εξελιχθούν ως πολλά υποσχόμενα θεραπευτικά διατροφοφάρμακα κατά της νόσου COVID-19

Μαύρο ή άσπρο σησάμι;

Σε γενικές γραμμές, το μαύρο σησάμι χρησιμοποιείται στην Ανατολική Ασία για την πρόληψη και θεραπεία διαφόρων ασθενειών ενώ το άσπρο κυρίως ως τροφή και για την παραγωγή λαδιού. Ερευνητές βρήκαν ότι το μαύρο σησάμι έχει αυξημένα φλαιβονοειδή, αμινοξέα και τερπενοειδή. Από τους 671 μεταβολίτες που ανιχνεύθηκαν συνολικά στα δείγματα μαύρου, καστανού, κίτρινου και άσπρου σησαμιού οι 60 είχαν σχέση με το σκουρότερο χρώμα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας όσο πιο σκούρο το χρώμα του σησαμιού τόσο μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φλαιβονοειδή τα οποία του δίνουν και ισχυρότερη θεραπευτική δράση.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Genes (Basel) έδειξαν ότι το άσπρο σησάμι έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σησαμίνη και σησαμολίνη, περισσότερο λάδι, πρωτεΐνη και λινολεϊκό οξύ. Αντίθετα το μαύρο σησάμι έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, φαινόλες, και αντιοξειδωτικά.

Εύκολοι τροποι να βάλετε το σησάμι στην διατροφή σας

ΣΤΟ ΠΡΟΓΕΥΜΑ: Προσθέστε μια κουταλιά σησάμι (μαύρο ή άσπρο) μέσα στο μπολ των δημητριακών σας ή στο γιαούρτι

ΣΤΟ ΓΕΥΜΑ: Μια κουταλιά σησάμι στη σαλάτα θα την κάνει πιο νόστιμη και πιο θρεπτική. Επίσης μπορείτε να ραντίσετε με σησάμι πριν τα ψήσετε τα μπιφτέκια, τα κεφτεδάκια, τις γαρίδες, τα λαχανικά.

ΤΑΧΙΝΙ: Τη βρίσκουμε παντού σε γλυκά (ταχινόπιτες, χαλβάδες) και αλμυρά (στους χούμους ή συνοδευτικό με τα γεύματα). Μπορείτε να την ανακατέψετε με χαρουπόμελο ή πετιμέζι (στην Κύπρο είναι γνωστό ως έψημα που γίνεται από τα σταφύλια) όπως έκαναν οι γιαγιάδες μας και να την αλείψετε στο ψωμί. Σαν σάλτσα είναι πανεύκολη και πιο υγιεινή να την φτιάξετε στο σπίτι με αγνά υλικά.

Συνταγή για σάλτσα ταχίνι

Αγοράζετε γνήσιο ταχίνι (καλύτερα ολικής άλεσης) σε γυάλινο μπουκάλι. Διαβάστε την ετικέτα πρέπει να περιέχει μόνο σπόρους σησαμιού όχι πρόσθετα λάδια και άλλα συστατικά. Βάζετε μια ποσότητα ταχίνι σε ένα μπολ και προσθέτετε λίγο ζεστό (όχι καυτό) νερό. Τη ανακατεύετε δυνατά με ένα κουτάλι μέχρι να ασπρίσει. Προσθέστε κι άλλο ζεστό νερό μέχρι να γίνει αρκετά ρευστή όσο σας αρέσει. Προσθέτετε λίγο φρεσκοστυμμένο χυμό λεμονιού, και λίγο θαλασσινό αλάτι (προαιρετικό) και ανακατεύετε καλά. Βάλτε τη σε ένα μπολ και γαρνίρετε με λίγο ελαιόλαδο και λίγο ψιλοκομμένο μαϊντανό. Διατηρείται στο ψυγείο 4-5 μέρες και μπορείτε να την βάλετε σαν συνοδευτικό με τα γεύματα, σαν ντιπ με λαχανικά ή σαν σως στη σαλάτα και σαν αντικατάστατο του βουτύρου στα σάντουιτς των παιδιών. Πάει παντού!